Pijnstilling

Een bevalling is een intensieve en vaak heftige ervaring, zowel lichamelijk als emotioneel. Er verandert en gebeurt van alles in en met je lichaam. Tijdens de bevalling zal de baarmoedermond zich gaan openen met behulp van weeën.

Weeën zijn samentrekkingen van de baarmoeder. Deze zijn eigenlijk altijd pijnlijk, maar hoe erg de pijn wordt beleefd, verschilt per vrouw en per bevalling. Van te voren valt niet te voorspellen hoeveel pijn je zult hebben en waar deze pijn zich zal bevinden. Naast medicamenteuze pijnstilling zijn er ook nog de, meestal effectieve, ‘huis-tuin-en keuken’ manieren.

Belangrijk om te beseffen als je over pijnstilling nadenkt, is dat pijn van een bevalling ook een doel heeft. Het is een signaal dat het tijd is om hulp te zoeken en om naar een veilige en rustige plek te gaan. De pijn is er niet voor niets: je kind wordt geboren! Tevens is het pijn die komt in golven; hij komt op, komt tot een piek en neemt weer af. Tussen de weeën door is je lijf in rust.

Tijdens een bevalling maakt je lichaam zelf natuurlijk pijnstillers, endorfine, aan. Daardoor voel je minder pijn. Je lichaam maakt het beste endorfine aan als je ontspannen bent. Bij spanning of angst kan de aanmaak hiervan belemmerd worden.

Goede begeleiding, van je partner, eventuele andere naasten en van ons als zorgverleners, speelt een belangrijke rol op hoe je straks terug kijkt op je bevalling, blijkt uit onderzoek. Om te zorgen dat je zo goed mogelijk terugkijkt op de bevalling is het belangrijk je zorgen, angsten en vragen met ons te delen. Je kan eventueel gebruik maken van een geboorteplan.

Naast de reguliere adviezen, zoals zorg voor goede voorbereiding op wat komen gaat, rust goed uit en maak je wensen kenbaar, zijn onderstaande adviezen van belang om met de pijn van de bevalling om te gaan;

Probeer je te ontspannen
Zoek afleiding in de beginfase van de bevalling
Rust uit tussen de weeën
Concentreer je op je ademhaling
Zorg dat je het lekker warm hebt
Blijf van houding wisselen
Zorg voor goede ondersteuning om je heen (partner, familie, vriendin?)
Maak eventueel gebruik van (rug/been) massage

Het kan zijn dat bovenstaande klachten de pijn niet voldoende wegnemen. Dan zijn er nog een aantal andere opties. Hierbij wordt onderscheid gemaakt in niet-medicamenteuze vormen (GeboorteTens, steriele waterinjecties) van pijnstilling en medicamenteuze (pethidine, Remifentanil en epiduraal) vormen. Pijnbestrijding met medicatie gebeurt altijd in het ziekenhuis. De reden hiervoor is dat je hartslag, bloeddruk en ademhaling moet worden gecontroleerd bij toediening van medicijnen. Ook de conditie van je kind moet worden bewaakt door een CTG (hartfilmpje). De apparatuur daarvoor is alleen in het ziekenhuis beschikbaar. Medicamenteuze pijnbestrijding wordt alleen gegeven nadat blijkt dat zowel jij als je kind in goede conditie zijn. Voor meer informatie kun je hieronder verder lezen of de voorlichtingsfilm over pijnstilling bekijken. Wil je een voorproefje van de volledige film? Bekijk dan de verkorte versie. Ook is het een optie om je voor te bereiden met behulp van deze keuzehulp.

Geboorte TENS

TENS staat voor Transcutane Elektrische Neuro Stimulatie of te wel het via/door de huid heen stimuleren van de zenuwbanen. De TENS kan zorgen voor verlichting van de weeën en is zowel thuis als in het ziekenhuis toepasbaar. De GeboorteTens heeft geen schadelijke gevolgen voor moeder of kind.
Werking
Tijdens de weeën geef je door een druk op de knop een ‘boost’. Daarmee worden zenuwbanen gestimuleerd die pijnprikkeloverdracht kan blokkeren, waardoor je minder pijn ervaart. Het idee hierachter is dat je meer endorfine (natuurlijke pijnstiller) aanmaakt. Naast de ‘burst’ (dat is de basisstimulatie voor tussen de weeën door) waarbij je een prettige tinteling in de rug gaat voelen, schakel je tijdens een wee naar de ‘boost’ stand. Die zorgt voor extra stimulatie tijdens de weeën.
Bij de bevalling plak je aan weerskanten van je ruggenwervel vier plakkers, daar waar de zenuwen uit de baarmoeder- en bekkenstreek het ruggenmerg in gaan.

Voor meer informatie kun je terecht op geboortens.

Steriele waterinjecties

Steriele waterinjecties (SWI) is een doeltreffende en veilige pijnbehandeling voor barende vrouwen. Het is vooral effectief wanneer je last hebt van pijn in de onderrug. Ook voor vrouwen die wachten op medicamenteuze pijnstilling (zoals een ruggenprik) of die aan het einde van de ontsluiting zijn, kunnen baat hebben bij steriele waterinjecties. Ongeveer een derde van de barende vrouwen heeft tijdens de bevalling last van pijn on de onderrug door de weeën. De behandeling bestaat uit vier onderhuidse injecties met steriel water in de onderrug. Het effect treedt snel op en houdt 1 á 2 uur aan. De injecties kunnen, indien nodig, worden herhaald. Waterinjecties hebben geen bijwerkingen.
Voordelen
Omdat water geen medicatie is en er geen monitoring van moeder of kind nodig is, kan SWI ook thuis worden toegepast. Daarnaast is de behandeling veilig, gemakkelijk en snel te geven, kan je vrij blijven bewegen, heeft het een snelle werking en kan de behandeling herhaald worden.
Wetgeving
In 2014 is uitbreiding van de wettelijke bevoegdheden van verloskundigen met betrekking tot het voorschrijven en toedienen van steriel water aangevraagd. Deze aanvraag is echter nog niet goedgekeurd. De verloskundigen werkzaam bij ‘Puur verloskundigen’ zijn al wel geschoold en ook bekwaam in pijnbehandeling met Steriele waterinjecties. Mocht je hier vragen over hebben neem dan contact met ons op.

Overige informatie
Voor meer informatie verwijzen wij je naar de voorlichtingsfolder van de KNOV.

Pethidine

Pethidine, lijkt op morfine, wordt via een injectie in de bil- of bovenbeenspier toegediend.
Voordelen

Het is in elk ziekenhuis in onze regio aanwezig
Het werkt snel, na ongeveer een kwartier
Ongeveer 1 op de 3 á 4 vrouwen is tevreden
Het kan een effect van slaperigheid/sufheid geven waardoor je soms nog wat kunt slapen

Nadelen

Alleen de ergste pijn verminderd (de pieken)
Heeft een beperkte werkduur van twee tot vier uur
Je kunt misselijk, suf en slaperig worden; hierdoor kan je de bevalling minder bewust meemaken
Je mag/kunt niet meer rondlopen
Ook je kind kan suf worden van pethidine, vooral als het kort voor de geboorte is toegediend. Een gevolg hiervan kan zijn dat je kind meer moeite heeft met ademhalen na de geboorte.
Door eventuele ‘sufheid’ van je kind kan borstvoeding bemoeilijkt worden. Deze kan de borst dan minder goed vind en is zuigen lastiger.

Overige informatie
Voor verdere informatie verwijzen we naar de folder over pijnstilling van de KNOV.

Remifentanil

Remifentanil, een morfineachtige stof, wordt toegediend via een slangetje in de arm (infuus) dat vastzit aan een pompje met een drukknop. Door middel van deze drukknop kun je zelf de hoeveelheid pijnmedicatie bepalen. Het pompje is zo afgesteld dat een overdosis is niet mogelijk is.
Voordelen

Het werkt snel, ongeveer 1 minuut na het indrukken van de knop.
Middel is ongeveer even krachtig/net iets krachtiger als pethidine
Na de bevalling is remifentanil snel uit je bloed

Nadelen

Het kan invloed hebben op je ademhaling, waardoor de hoeveelheid zuurstof in het bloed tijdelijk afneemt. Zorgvuldige controle van jou en je kind is daarom noodzakelijk.
Verdoofd de pijn minder goed dan een ruggenprik
Je mag/kunt niet meer rondlopen
Het is nog niet goed onderzocht welk effect het heeft op borstvoeding

Overige informatie
Voor verdere informatie verwijzen we naar de folder over pijnstilling van de KNOV.

Ruggenprik

De ruggenprik, oftewel een epiduraal, wordt uitgevoerd door een anesthesist. De anesthesioloog zorgt voor een plaatselijk verdoving op de plaats waar de ruggenprik geplaatst wordt. Daarna wordt er, door middel van een naald die tijdelijk onderin de rug is aangebracht, een dun slangetje in je lichaam geplaatst. Via dit slangetje kan tijdens de hele bevalling een pijnstillende vloeistof (een combinatie van verdovende medicijnen) worden toegediend. Na ongeveer 15 minuten voel je de verdovende werking.
Voordelen

De meeste vrouwen voelen weinig pijn meer tijdens de weeën.
Je wordt niet slaperig of suf van een ruggenprik en maakt de bevalling dus bewust mee.
Heeft geen invloed op borstvoeding.

Nadelen

In sommige gevallen werkt een ruggenprik niet of onvoldoende (Dit komt waarschijnlijk voor bij 5 tot 10% ). De ruggenprik wordt dan soms opnieuw gegeven.
Sommige vrouwen krijgen tijdens een ruggenprik jeuk.
Je mag/kunt niet meer rondlopen. Je hebt geen controle over je benen.
Om een lage bloeddruk te voorkomen krijg je vocht toegediend.
Je voelt niet meer wanneer je moet plassen. Om die reden krijg je een verblijfskatheter.
Je kan koorts ontwikkelen. Het is dan lastig te bepalen of de koorts is ontstaan door de ruggenprik of door een infectie. Het kan zijn dat de kinderarts uw kind daardoor extra moet onderzoeken.
Het persen kan langer duren.
Je hebt een grotere kans op een vaginale kunstverlossing (vacuümpomp).
Een bijwerking na je bevalling kan hoofdpijn zijn.

Overige informatie
Voor verdere informatie verwijzen we naar de folder over pijnstilling van de KNOV.

Als je alles geeft, kan je niets verliezen.

Een mens lijdt het meest, om hetgeen dat hij vreest.